Blockchain w realnym świecie – Bakong

Blockchain to technologia, która ma ogromne możliwości, to już wiemy. Jednak gdzie znajduje ona realne zastosowanie? Okazuje się, że Kambodża przygotowała dla nas odpowiedź. 

Z definicji państwa “rozwijające się” to kraje i społeczeństwa, które nie prowadzą zachodniego stylu życia, w niektórych dzielnicach miast, prowincjach, nadal panuje ubóstwo. Jednym z takich krajów jest Kambodża z jedną dużą różnicą.

Liczby nie kłamią

Jest to jeden z najszybciej rozwijających się krajów pod względem wzrostu swojego PKB.

7.7%

Średnia stopa wzrostu PKB w latach 1995-2017

6%

Szacowany wzrost PKB w 2024 roku

4.3x

Wzrost PKB per capita od 1995 roku w USD

KRAJ
2020
2021

2022

2023

2024 est.

Kambodża

-3.1%

3%

5.2%

5.4%

6%

Wietnam

2.9%

2.6%

8.1%

5%

6.1%

Tajlandia

-6.1%

1.6%

2.5%

1.9%

2.4%

Laos

0.5%

2.5%

2.7%

3.7%

4.1%

Malezja

-2.1%

3.7%

5.3%

5%

5.2%

Kambodża rozwija się wraz z całym regionem, często osiągając największe wzrosty.

W jaki sposób Kambodża osiąga takie wzrosty PKB?

Kambodża ma wiele pro-rynkowych rozwiązań, które wspomagają wzrost gospodarki, takie jak:

Ograniczenie podatków dla mikroprzedsiębiorstw

Podatek dochodowy dla przedsiębiorstw zaczyna się dopiero od 250 milionów KHR (+-250 tysięcy PLN) obrotu rocznego lub 60 milionów (+- 60 tysięcy PLN) KHR obrotu trzymiesięcznego

Ograniczanie regulacji

Kambodża przez swoją przeszłość nie zdążyła jeszcze dogonić zachodniego świata pod względem ilości regulacji i ograniczeń co sprzyja szybkiemu rozwoju gospodarki

Detailed carving at Angkor Wat temple in Cambodia, showcasing spiritual artistry.

Jest jednak coś jeszcze…

W 2020 roku National Bank of Cambodia (NBC) stworzył ztokenizowaną wersję systemu transakcji opartą o technologię blockchain, nazywając to systemem “Bakong”.

Nie jest to jednak cyfrowa waluta banku centralnego (CBDC), Bakong nie jest kryptowalutą ani tokenem, rozwiązanie które wprowadziła Kambodża to operowanie prawdziwą walutą przy użyciu procesowania transakcji poprzez blockchain zamiast tradycyjnego systemu przelewów i bankowości internetowej znanej nam z zachodniego świata.

Projekt okazał się ogromnym sukcesem.

59%

Liczba populacji posiadająca konto Bakong

5x

Wzrost liczby użytkowników w 2023 roku

10mln+

Otwartych kont w systemie

180%

Wzrost liczby użytkowników w pierwszej połowie 2024
Raport NBC 2023. https://www.nbc.gov.kh/download_files/publication/annual_rep_eng/NBC%20Annual%20Report%202023%20Eng.pdf
Raport NBC 2023. https://www.nbc.gov.kh/download_files/publication/annual_rep_eng/NBC%20Annual%20Report%202023%20Eng.pdf

Jak działa Bakong?

Żeby skorzystać z systemu Bakong, obywatel Kambodży potrzebuje założyć konto, co jest znacznie prostsze i wymaga mniejszej ilości danych w porównaniu do tradycyjnego konta bankowego znanego z naszego systemu.
Co jest wymagane do założenia konta?

Numer telefonu

Dowód osobisty

Zdjęcie

Jako turysta, wystarczy podpiąć kartę kredytową (Mastercard) i cieszyć się z dostępności do Bakong. Proces transakcji odbywa się w systemie P2P. Dla lepszego zrozumienia posłużmy się przykładem, zakładamy, że jesteśmy na targu, chcemy kupić owoce morza, sprzedawca ustala kwotę transakcji, pokazuje kod QR, a my go skanujemy. Każdy użytkownik posiada unikalny kod QR przypisany do jednego konta, podobnie do tego jak jeden adres jest przypisany do jednego portfela w “tradycyjnym” systemie blockchain. Bakong jest zaadoptowany przez większość komercyjnych banków, co sprawia, że technologia jest dostępna dla każdego obywatela.

Jaka technologia stoi za Bakong?

Bakong jest zbudowany na bazie blockchain’a Hyperledger Iroha zbudowanego z myślą o instytucjach finansowych. Walidowanie transakcji odbywa się poprzez użycie algorytmu konsensusu BFT (Bizantyjska tolerancja błędu), w dużym skrócie jest to zasada, że konsensus jest osiągnięty gdy ⅔ sieci zgadza się co do w tym wypadku przeprowadzonej transakcji. Dzięki temu system jest odporny na prymitywne ataki hakerskie.

Węzły walidujące transakcje są w posiadaniu NBC, które ma nad nimi kontrolę. Jednocześnie NBC nie ujawnia tożsamości stron, które zawierają transakcję. Przez to instytucje partycypujące w systemie muszą wykonywać KYC (Know Your Customer) na poziomie lokalnym, a to zapewnia, że dane klientów są “rozproszone” pomiędzy prywatne banki i nie są w posiadaniu jednostki nadzorującej, co dodaje wiarygodności i pozwala społeczeństwu ufać temu systemowi.

Wpływ systemu Bakong na sektor biznesu oraz społeczeństwo

Dodatkowo NBC szacuje zmniejszenie kosztów o $360 mln dolarów dzięki zwiększonej efektywności procesu dokonywania transakcji oraz zmniejszenie kosztów utrzymania systemu.

Z założenia Bakong ma za zadanie wprowadzić społeczeństwo Kambodży w XXI wiek pod względem bankowości i przesyłu wartości pomiędzy obywatelami, cele są szczytne i jak do tej pory Bakong pomaga rozwijać sektor transakcji internetowych wprowadzając do niego członków społeczeństwa, którzy wcześniej nie mieli z tym styczności. Możliwość wymiany wartości to fundamenty dzisiejszego społeczeństwa, szczególnie takiego jak społeczeństwo Kambodży, gdzie gospodarka rozwija się w szybkim tempie.

Wzrost i ogromne sukcesy gospodarki Kambodży opierają się o mikro i małe przedsiębiorstwa.

“W Kambodży, spis ludności wykonany w 2022 r przez Narodowy Instytut Statystyki wykazał, że 754 670 MSME zatrudniają niemal 3 miliony osób” – Premier Hun Manet. [phnompehnpost]

Close-up of a person's hand placing coins into a transparent piggy bank to save money.
Mimo tego, w 2022 z badań wynikło, że tylko 0,3% sklepów w Phnom Penh akceptuje płatności systemem Bakong, jest to głównie spowodowane konkurencją sektora prywatnego, gdzie często nie ma już miejsca na kolejne kody QR umieszczane przy kasie. Przeprowadzający badania wskazują, że taka sytuacja prawdopodobnie jest związana z ugruntowaną już pozycją na rynku rozwiązań komercyjnych banków, lokalni sprzedawcy zatem nie chcą rezygnować z rozwiązań, które już funkcjonują i każdy jest w stanie je obsłużyć w zamian za coś nowego. Niemniej od 2022 roku minęło już sporo czasu a dane wskazują, że adopcja postępuje. 
Nie jest on jednak bez wad, sektor prywatny nie śpi i banki skutecznie konkurują z systemem Bakong sprawiając, że transakcje mimo że nie są dokonywane przez Bakong wyglądają tak samo, poprzez kody QR. Fakt, że jest kontrolowany przez Narodowy Bank Centralny zapewnia bezpieczeństwo ale jednocześnie zagrożenie cenzury i ograniczenia obywateli chcących dokonać transakcji, sam system co prawda ma zmniejszone ryzyko ataku hakerskiego lub chęci przejęcia kontroli nad siecią jednak nie jest to niemożliwe, sieć prawdopodobnie nie jest tak duża jak np. sieć Bitcoina lub innych, większych projektów kryptowalutowych, gdzie we wczesnym etapie ich rozwoju, “eksperci” rozważali ryzyko przejęcia kontroli nad siecią.
Postęp prac nad adopcją Bakong w krajach sąsiadujących. NBC Annual Raport 2023. https://www.nbc.gov.kh/download_files/publication/annual_rep_eng/NBC%20Annual%20Report%202023%20Eng.pdf

Adopcja w krajach sąsiadujących z Kambodżą.

Południowo-wschodnia Azja nie śpi i również chce skorzystać z tego co zostało stworzone w Kambodży. Praktycznie wszystkie kraje sąsiadujące pracują nad wdrożeniem Bakong wewnątrz swoich struktur. W Malezji bank Maybank już obsługuje transakcje co powoduje, że obywatele mogą przesyłać środki pomiędzy Malezją oraz Kambodżą dokładnie w taki sam sposób w jaki wyglądałoby to wewnątrz granic. Ogromną zaletą technologii blockchain jest to, że działa ona “ponad granicami”, nie ma to znaczenia czy wysyłamy swoje środki z Polski do Polski czy z Polski na drugi koniec świata, proces dokonywania transakcji jest dokładnie taki sam.

Na początku 2024 przedstawicielka NBC Chea Serey zdradziła, że Tajlandia, Wietnam, Laos jak i kilka międzynarodowych instytucji jest już podłączone do systemu Bakong, a w 2024 roku jest planowane podłączenie Chin i Indii do sieci z planami na dalszą ekspansję. Widzimy zatem, że ten system to jednoznacznie sukces, a technologia zasilająca dobrze znane nam kryptowaluty znajduje również zastosowanie na szeroką skalę.

Colorful display of Zcash, Litecoin, and Bitcoin coins on gradient background.

CBDC a Bakong

Warto jednak pamiętać, że Bakong to nie CBDC. To tak naprawdę czyni go potencjalnie godnym zaufania i krokiem w dobrą stronę, nie jest nim fakt posiadania całkowitej kontroli nad siecią przez bank centralny. CBDC to programowalny pieniądz cyfrowy, który stanowi zagrożenie dla obywateli, do wielu takich monet już teraz zaprogramowane są np. data ważności lub limitacje na co możemy je wydać. Z definicji mają działać podobnie jak kryptowaluty, natomiast nie mają z tym nic wspólnego.

A co z decentralizacją?

Kryptowaluty to na dzień dzisiejszy jeszcze ostoja skrawków wolności, gdzie nikt nie ma większości nad kontrolą danej sieci. Hasło decentralizacja nie bez powodu jest znana każdej osobie zainteresowanej tematem bowiem to właśnie dzięki temu paradygmatowi zawdzięczamy to co oferują aktualnie kryptowaluty. Warto o tym wszystkim pamiętać przy każdej styczności z cyfrowymi walutami emitowanymi przez bank centralny, tak aby utrzymać obywatelską wolność jaką wcześniej oferowała gotówka. 

Top view of a diverse team collaborating in an office setting with laptops and tablets, promoting cooperation.
Close-up of a CCTV camera on a concrete building, symbolizing security and technology.

Kontrola

Jednocześnie Bakong to nie Bitcoin czy Ethereum, sieć jest kontrolowana w 100% przez Narodowy Bank Centralny Kambodży co nie czyni go atrakcyjnym dla osób szukających niezależności od systemu kontrolowanego przez jedną instytucję. W każdej chwili sieć może zostać wyłączona, a same transakcje mogą być manipulowane w dowolny sposób przez jednostkę administracyjną, w ten sposób pod hasłem “blockchain” uzyskiwana jest większa kontrola nad przepływem pieniądza wewnątrz systemu finansowego.