• Co to decentralizacja?
• Czym różni się decentralizacja od centralizacji?
• Jakie są zalety decentralizacji?
• DeFi- zdecentralizowane finanse.
• DEX i CEX – o co z tym chodzi?
• Co to znaczy, że kryptowaluta jest zdecentralizowana?

Co to tak dokładnie decentralizacja?

To sposób zarządzania danym systemem, gdzie system tak naprawdę zarządza sam sobą poprzez tworzenie mniejszych jednostek wykonawczych, które decydują same o sobie. W kryptowalutach widzimy to, w sytuacji kiedy zawieramy transakcje, wysyłamy zapytanie o zmianę salda na naszym portfelu oraz na portfelu adresata i komputery obsługujące sieć, które są niezależne od siebie potwierdzają tą transakcję. Gdy większość komputerów się zgodzi na zaistnienie takiej transakcji jest ona akceptowana i zawierana co skutkuje w zmianach salda na obu portfelach. Decentralizacja polega w tym przypadku na tym, że o akceptowaniu sald decydują komputery należące do różnych właścicieli, które są rozmieszczone w różnych miejscach na świecie. Dzięki temu jedyny sposób, żeby przejąć kontrolę nad siecią to tzw Atak 51%.

Czym się różni decentralizacja od centralizacji?

Centralizacja to schemat gdzie w centrum znajduje się w naszym przypadku główny węzeł, komputer, który ma władzę nad tym które transakcje są akceptowane. Decydowanie wśród węzłów na blockchainie działa w demokratyczny sposób, wystarczy 51% głosów, mocy obliczeniowej i dana sprawa jest przegłosowana. W taki sposób, taki komputer np. kwantowy ma całkowitą władzę nad siecią. Z centralizacją spotykamy się znacznie częściej w ustrojach państw socjalistycznych/komunistycznych, gdzie stosowane jest centralne zarządzanie nad całym terytorium danego kraju. Centralizacja oznacza, że władza i kontrola są skoncentrowane w jednej organizacji lub jednostce, np. banku centralnym, aparatu władzy. Decentralizacja, natomiast, rozprasza te funkcje między wielu członków, jak w blockchainie, gdzie decyzje są podejmowane przez sieć, zwiększając przejrzystość i bezpieczeństwo.

Jakie są zalety decentralizacji?

Decentralizacja oznacza brak centralnej jednostki sterującej całym ekosystemem, co się z tym wiąże o zmianach decyduje społeczność, skutkując w ograniczaniu błędnych decyzji podczas aktualizacji oraz wyborach kierunku rozwoju dla danego projektu. W przypadku centralizacji jest odwrotnie, każdy z nas chyba zna/pamięta wielki upadek Związku Radzieckiego, który wydarzył się z różnych przyczyn, m.in dlatego, że polityka ustanowiona w jednym miejscu miała kiepskie odzwierciedlenie w innym punkcie geograficznym np. w Polsce, co jest typową cechą centralizacji.

Systemy zdecentralizowane eliminują pojedyncze punkty awarii, co zdecydowanie poprawia ich bezpieczeństwo i odporność na ataki, błędy czy problemy techniczne. Ponadto decentralizacja daje użytkownikom większą kontrolę nad ich danymi oraz zasobami, co wzmacnia niezależność i demokrację, czyniąc system bardziej sprawiedliwym i trudniejszym do centralnej kontroli, ostatecznie prowadzącej do upadku.

DeFi – zdecentralizowane finanse

Decentralizacja w kryptowalutach jest na tyle ważna, że społeczność stworzyła cały nowy sektor zajmujący się zdecentralizowanymi finansami, w skrócie od ang. DeFi (decentralized finance), to zdecentralizowany ekosystem finansowy, który działa bez pośredników, umożliwiając społeczności dostęp do usług finansowych, takich jak pożyczki, handel czy inwestycje, bez potrzeby korzystania z tradycyjnych instytucji bankowych. To wszystko jest osiągane dzięki sposobowi wymiany P2P (Peer to Peer), czyli bezpośrednio człowiek z człowiekiem. Brak pośredników i regulacji (na ten moment) skutkuje w kilku ryzykach. Największym z nich jest ryzyko oszustwa, bez regulacji nie ma jasnych reguł co można a czego nie, to powoduje, że tzw scamy i piramidy finansowe są dosyć częstym zjawiskiem. Przez to, że DeFi to nowy sektor, niewiele osób ma pojęcie o co w tym chodzi, co sprowadza się do tego, że inwestują swoje pieniądze w obiecujące zwroty za np stakeowanie, kończąc bez pieniędzy, ponieważ był to ponzi scheme lub inne formy oszustwa. 

DEX i CEX – o co w tym chodzi?

Oba te określenia opisują giełdy. Są ich dwa rodzaje CEX – to giełda scentralizowana, zarządzana przez korporację np. Binance, DEX natomiast to giełda zdecentralizowana np. UniSwap. Różnica polega na tym, że na giełdzie DEX handlujemy bezpośrednio użytkownik z innym użytkownikiem, trochę jak na wielkim targu, bez żadnego pośrednika, co zapewnia większą kontrolę nad środkami. Natomiast na giełdzie określanej jako CEX, pomiędzy dwiema stronami transakcji znajduje się giełda, pobierająca opłatę za udostępnienie miejsca gdzie wydarza się transakcja (w tym przypadku mówimy o platformie np. na rynku spot). Na giełdzie DEX zdecydowanie łatwiej dokonać transakcji, logujemy się, przesyłamy środki, wystawiamy zlecenie i gotowe. Ryzykujemy tym samym utratę naszych środków, jeśli trzymamy je na giełdzie czego NIGDY nie powinniśmy robić, ze względu na to, że nawet wielkie scentralizowane giełdy potrafią zaliczyć spektakularny upadek (np. FTX) znikając z pieniędzmi inwestorów. Na giełdzie CEX nie mamy nawet możliwości trzymania środków, by tam operować musimy podpiąć swój portfel, na którym trzymamy swoje kryptowaluty by móc z nich skorzystać, środki są przesyłane tylko i wyłącznie do kupującego pomijając konieczność przesyłania pieniędzy do pośrednika. Giełdy DEX to świetna alternatywa dla tradycyjnych znanych nam giełd scentralizowanych, mimo swoich wad, oferują ogromną zaletę jaką jest decentralizacja, która jest kluczowym elementem systemu, chcącego zwiększyć kontrolę społeczności nad ich środkami.

Co to znaczy, że kryptowaluta jest zdecentralizowana?

Wiele projektów kryptowalutowych szczyci się pojęciem decentralized, ale co to tak w zasadzie znaczy? Pojęcie to odnosi się do sposobu zarządzania projektem oraz definicji decentralizacji, zdecentralizowana kryptowaluta to taka, która działa na sieci blockchain, gdzie kontrola i decyzje są rozproszone między wielu uczestników społeczności, a nie są zarządzane przez centralny podmiot (węzeł lub jedną fizyczną osobę). To zapewnia większe bezpieczeństwo, transparentność i niezależność od instytucji finansowych.